صنعت بسته بندی یکی از صنایعی است که به مرور مورد توجه فعالان حوزه تبلیغات قرار گرفته است و امروزه در دنیا نقشی کلیدی در متمایز کردن محصولات شرکتهای رقیب بازی می کند . شرایطی رادرنظر بگیرید که دو شرکت محصولی در یک سطح و با کیفیت برابر تولید می کنند اما یکی از شرکتها با صرف هزینه ای اندک در مقایسه با رقیب خود با طراحی بسته بندی خاص و تاثیر گذار در ذهن و همچنین با کاربردی خاص ( مثل داشتن درب قابل باز و بسته شدن در بسته بندی آب میوه ها در مقابل درب یک بار مصرف ) محصول خود را ارائه می نماید .شما نیز اگر خود را جای مصرف کننده بگذارید محصول شرکت دوم را انتخاب خواهید نمود .زیرا با کیفیت بالاتری از نحوه مصرف و ارائه روبرو خواهید بود .

 

مقدمه:

عصر كنونی را عصر ارتباطات نام نهاده‌ اند و از آن روست كه گسترش آگاهی و رشد ذهن بشری در مقابل عینیت و محیط از یك سو و پیشرفت وسایل ارتباطی از سوی دیگر به انسان و كم و كیف ارتباط او با محیط عینی و ذهنی‌ اش، جایگاه ویژه‌ ای بخشیده است. انسان امروزی به هر شكل و در هر كجا كه زندگی می ‌كند با توجه به نیازهای متنوع و روز افزونی كه دارد،‌ خواه ناخواه با دنیایی از علائم، تابلوها، بسته ‌بندی‌ های متفاوت كالاها و ابزارهای تبلیغاتی سر و كار دارد. تبلیغات تجاری و بازرگانی، امروز میلیون‌ ها نفر را به خود جلب كرده و خود یكی از مشاغل و بخش‌های سود آور اقتصادی شده است. نه تنها معرفی كالا ها و خدمات، بلكه رقابت‌ های تجاری نیز بدون تبلیغات مؤثر و گسترده میسر نیست.

امروزه پیشرفت و توسعه فن‌آوری در جهان بر همه‌ ی فعالیت‌ های انسان تأثیر گذار بوده است و هم زمان با این امر، توسعه ارتباطات و وسایل ارتباط جمعی نیز توانسته است تبادل اطلاعات و اطلاع رسانی را در جهان به صورت گسترده‌ ای جریان دهد. بدیهی است شركت در این توسعه فن‌آوری و استفاده از پیشرفت وسایل ارتباط بصری همگانی با توجه به ارزش‌ های فرهنگی، ذوق فردی وبیانی نو امری لازم وجدی می‌ باشد. یكی از وسایل ارتباط بصری، بسته ‌بندی كالا ها است كه در رویت مصرف كنندگان می‌باشد. بسته‌ بندی كالا در تمامی جهان دو نقش بسیار مهم را ایفا می‌كند. 1- مظروف ساختن كالا 2- معرفی بهتر كالا و تشویق مخاطب به خرید آن.

در واقع می‌توان گفت بسته ‌بندی به عنوان یك فروشنده خاموش قلمداد می‌شود، زیرا كالا ها مستقیماً خود را به خریدار نمایش نمی ‌دهند و این پوشش آن ها است که با اشكال مختلف و جملاتی كوتاه، معرف جنس داخل آن ها می باشد واطلاعات لازم را به مخاطب (خریدار) ارائه می‌دهد.

بدین ترتیب بسته بندی به عنوان اولین وسیله ارتباط بصری با مخاطب محسوب می‌شود

تعریف:

بسته بندی به معنای جمع آوری ، مرتب کردن و یا نظم بخشیدن کالا ها و یا محصولات می باشد.

بسته بندی چهره كالاست. در یك تقسیم بندی كلی سه سطح اصلی می توان برای هر كالا در نظر گرفت. اول خود كالا كه خدمات مشكل گشا یا فواید اساسی آن را هنگام خرید انتظار دارند. شالوده كالا پاسخ به این پرسش است كه خریدار واقعاً چه چیز را می خرد؟ در سطح بعدی طراحان كالا بر مبنای شالوده كالا، یك كالای واقعی را به وجود می آورند كه بسته بندی در این سطح قرار می گیرد.

بسته بندی به همراه مواردی مثل طرح و نام تجاری و كیفیت به نحوی با هم تركیب می شوند كه ارائه فایده اصلی كالا امكانپذیر باشد. آخرین سطحی كه مورد توجه قرار می گیرد مزایای اضافی مثل خدمات پس از فروش، تضمین ها و نصب و شرایط تحویل است. بسته بندی سبب ساز اولین ارتباط مستقیم با مشتری است و تا حد زیادی وظیفه ارائه یك تصویر ذهنی مطلوب از كالا را به عهده دارد. از نظر روانی اولین برخورد و تصویری كه ما از اشخاص داریم مهمترین تصویر و تعیین كننده ترین است حتی در یادآوری اشخاص بعد از ۲۰ سال به ذهن ما می آید، این قاعده در مورد كالا هم صادق است.

تعاریف بسته بندی:

در تعریف بسته ‌بندی آمده است كه بسته‌ بندی به معنای تهیه «ظرف محافظ یا سیستمی كه سلامت كالای «مظروف» را در فاصله تولید تا مصرف حفظ كند و آن را از ضربات، صدمات، لرزش، فشار و ارتعاش، مصون نگه دارد». از سوی دیگر بسته‌بندی به مثابه یك فرهنگ بومی، یا ملی و اقلیمی سیستمی است كه از سویی موجبات ایجاد ارتباط بین تولید كننده و توزیع كننده را فراهم می ‌آورد و از سوی دیگر بین آن دو و مصرف كننده ارتباط منظم و قابل اطمینانی برقرار می ‌كند. با توجه به مطالب فوق مشخص می‌شود كه به بسته ‌بندی باید با دو دید كاملاً متفاوت ولی همسو، نگریست، دیدی معطوف به شرح وظیفه یك ظرف در قبال مظروفش و دیدی كه بیشتر جنبه فرهنگی دارد و به نحوی با روحیه، خصلتها، آداب و رسوم، موقعیت اقلیمی و منطقه‌ای كالا و به طور كلی فرهنگ سازنده و كشور تولید كننده آن مربوط می‌شود. این یعنی كه بسته ‌بندی، نظامی است مركب كه هم وظیفه حفاظتی دارد و هم نقش فرهنگ ارتباطی را بازی می ‌كند و واجد جنبه اطلاع رسانی است و می‌ تواند به عنوان یك رسانه، نقش آفرینی نماید

بسته ‌بندی در بهترین تعریف، به عنوان یك سیستم هماهنگ توصیف می‌شود كه هدف از آن آماده سازی كالا جهت حمل‌ و نقل، توزیع، انبار كردن، فروش و مصرف می ‌باشد.

بسته‌ بندی یك عملیات تجاری پیچیده، پویا، علمی، هنری و بحث آفرین است كه در بنیادی‌ ترین شكل خود، كاركرد های محافظت، نگهداری، حمل و نقل، اطلاع رسانی و فروش را شامل می‌شود. بسته ‌بندی نوعی عملكرد خدماتی است كه به خودی خود نمی ‌تواند وجود داشته باشد؛ زیرا به یك كالا نیازمند است. اگر كالایی وجود نداشت، هیچ نیازی به بسته‌ بندی نبود.

بسته‌ بندی كاركردهای متنوعی دارد؛ از كاركرد هایی با ماهیت فنی گرفته تا آن هایی كه با بازاریابی مربوط می ‌شوند.كاركرد های فنی كاركرد های بازاریابی

دربرگیری اندازه‌گیری تبادل اطلاعات ارتقاء

محافظت ذخیره‌سازی نمایش فروش

نگهداری دور ریزی آگاهی رسانی ایجاد انگیزه

كاركردهای بسته بندی متخصصان فنی بسته‌ بندی نیازمند مهارت ‌های علمی و مهندسی می‌ باشند، در حالی كه متخصصان بازاریابی نیازمند مهارت‌ هایی در زمینه درك هنری و انگیزشی هستند. غیر از خود محصول كه مشتری در صورت خرید با آن آشنا می ‌شود، اولین و نزدیك‌ ترین ارتباط بصری مشتری با كالا از طریق بسته ‌بندی است. بسته ‌بندی نا مناسب، بر روحیه جامعه مصرف كننده تأثیر نا مطلوبی برجای می‌ گذارد. به طوری كه استنباط مصرف كننده از محصول، با بسته ‌بندی نا مناسب مانند تأثیر رفتار فروشنده بی‌ حوصله درآخر وقت كار روزانه است، كه اغلب از نظر روانی موجب رنجش خاطر مشتری می گردد. اما بسته‌ بندی مناسب از طریق ارتباط بصری اطلاعات كاملی را در مورد محصول و تولید كننده به مخاطب یا مصرف کننده منتقل می ‌كند.

اهداف بسته بندی

 محافظت فیزیکی – اشیاء قرار داده شده درون بسته نیاز به محافظت در برابر سایر عوامل مانند ضربه، لرزش، فشار، حرارت و غیره… دارند.

لایه و مانع محافظتی – محافظت در برابر عدم ورود اکسیژن، بخار آب، گرد و خاک ، اشعه ماورابنفش و…، در بسته بندی مدنظر قرار می گیرند. عدم نفوذپذیری بسته یک فاکتور اساسی و مهم در طراحی بسته بندی است. در بعضی از بسته ها از ماده جذب کننده اکسیژن برای کمک به طول عمر بسته و به ویژه محصول داخل آن استفاده می‌شود.فشار هوای تعدیل شده یا کنترل شده نیز در بعضی از بسته‌های غذا گنجانده شده‌است

حفظ کیفیت محتویات داخل بسته و طولانی کردن عمر آن یکی از مهمترین وظایف بسته بندی است.

اطلاع رسانی – اطلاعاتی مانند نحوه انبارش و استفاده از محصول، ترابری، چگونگی حذف یا نابود کردن بسته‌ها یا محصولات بر روی بسته‌ها چاپ شده و یا توسط برچسب آنها چسبیده می شوند. تمامی محصولات غذایی، دارویی، پزشکی و شیمیایی بسته بندی باید با استانداردهای معتبر بین المللی مطابقت داشته و در برخی موارد با قوانین بین المللی یا منطقه ای یا انجمنی مانند FDA , IMDG code , و… مطابقت داشته باشند.

بازاریابی – بسته بندی‌ها و برچسب‌ها می‌توانند توسط بازاریابان برای ترغیب مشتریان بالقوه برای خرید محصول استفاده شوند. طراحی بسته یک نمود بیرونی ثابت و مهم برای دوجین از سالها بوده‌است.ارتباطات بازاریابی و طراحی‌های گرافیکی برای نما دادن به بسته و در اکثر موارد به عنوان نقطه اصلی فروش بکاربرده شده‌اند.

ایمنی – بسته بندی نقشی مهم و اساسی در کاهش ریسک امنیتی برای سلامت محموله دارد. بسته‌ها با پوشش مقاومتی مناسب بهتر می‌توانند در کاهش آسیب و همچنین جلوگیری از دستبرد به محصول مطلوب واقع شوند.

بسته‌ها می‌توانند برای کاهش خطر دستبرد و دسترسی غیر مجاز به کالا ، سازماندهی و مهندسی شوند: ساختمان بعضی از بسته‌ها برای جلوگیری از دسترسی غیر مجاز عایق مقاومتی دارند و بعضی نیز دارای مهر و لاک برای جلوگیری از باز شدن و دستبرد می باشند. بسته‌ها همچنین می‌توانند شامل ابزارهایی مانند بسته‌های زنگ دار و یا برچسب‌های RFID باشند.

سهولت – بسته‌ها باید ویژگی‌هایی را به همراه داشته باشند که باعث سهولت در توزیع، جابه جایی، نمایش، باز و بسته نمودن دوباره، فروش، استفاده و استفادهٔ مجدد از آن گردند.

بسته بندی به سیستم هماهنگی اطلاق می شود که هدف از آن آماده سازی کالا جهت حمل و نقل، توزیع، انبارش ، فروش و مصرف باشد. بسته بندی یک عملیات تجاری پیچیده، پویا، علمی، هنری است که در بنیادی ترین شکل خود ،کارکرد های محافظت، نگهداری، حمل و نقل، اطلاع رسانی و فروش را شامل می شود .بسته بندی نوعی عملکرد خدماتی است که به خودی خودنمی تواند وجود داشته باشد زیرا به یک کالا نیازمند است .اگر کالا یی وجود نداشته باشد بسته بندی نیز وجود نخواهد داشت.

 

بارگیری و ارسال:

کالاها و محصولات اغلب در انبار ها نگهداری می شوند و اکثرا بر روی هم چیده شده اند.

بنابراین باید بسته بندی ان ها به گونه ای باشد که بتوانند فشار ناشی از روی هم بودن را تحمل کنند.

نحوه قرار گرفتن کارتن ها در کنار هم و دقت در انبار داری باعث می شود که آسیب کمتری به محصولات وارد شود.

 خصوصیات یک بسته بندی خوب:

-باعث بهینه سازی و عملکرد ساده می شود

-باعث ایجاد انگیزه خرید در مشتری می شود

-باعث ایجاد فرم و اندازه مناسب می شود

 بسته بندی، باعث ارزش برند می شود:

بسته بندی خوب  به ارزش برند می افزاید . 

بسته بندی خوب هویت یک برند است . 

طرح بسته بندی و زیبایی آن باعث بر انگیخته شدن احساسات مشتری می شود.

 بسته بندی از دید گاه های مختلف:

-بسته بندی از دید مشتری : بسته بندی به عنوان نگهدارنده و محافط کالا و یا محصول می باشد.

-بسته بندی از دیدگاه بازرگانی: بسته بندی به عنوان هویت یک کالا و محصول می باشد.

-بسته بندی از دیدگاه تولیدی: آخرین قیمت در تولید بسته بندی محصول می باشد.

 تبلیغات روی بسته بندی:

در دنیای امروز درصد زیادی از تصمیم گیری های خرید در محل خرید گرفته می شود زیرا امروزه فروشندگان با استفاده از رنگ های شاد و طرح هایی که باعث جلب مشتریان می گردد استفاده می کنند.

 بسته بندی های کارتنی چاپ شده و رنگی:

– بسته بندی هایی که به صورت رنگی و چاپ شده هستند یک ابزار مهم برای تبلیغات به حساب می ایند.

– این گونه بسته بندی ها به فروش کالا کمک کی کنند.

-این گونه بسته بندی ها باعث می شوند که مشتری به راحتی بتواند کالای مورد نظر خود را شناسایی کند.

چگونه می توان بسته بندی های کارتن را چشمگیر و زیبا کرد:

امروزه به وسیله تکنولوژی های جدید و دستگاه چاپ فلسکو چند رنگ و طرح های خلاق می توان بسته بندی ها را زیبا و چشمگیر کرد.

در بعضی از مواقع بسته بندی ها به صورت چاپ افست چند رنگی و یک پوشش براق و درست کردن یک قالب مناسب و خوب و برش درست به یک نتیجه مطلوب رسید.

امروزه ماشین الات جدیدی وجود دارد که می تواند چاپ را در حد چاپ افست روی کارتن سفید و براق انجام دهد.

ویژگی ‌های یك بسته‌ بندی خوب چیست؟

یك بسته‌ بندی خوب، از محصول در طی حمل و نقل، فرآیند بارداری، قفسه مغازه خرده فروشی و در قفسه خانه مشتری مراقبت می‌ كند. تا زمانی كه توزیع محصول را در زمان و مكان مفید ارائه كند. بسته ‌بندی از طریق فراهم آوردن درجه مناسبی از حفاظت در مقابل شكستگی، فاسد شدن و گم‌ شدن محتویات محصول، به ارزش محصول می‌ افزاید.

به طور كلی می‌ توانیم وظایف بسته‌ بندی را به طور خلاصه به صورت زیر بیان كنیم: حفاظت و نگهداری كالا منظور از «حفاظت» پیشگیری از آسیب فیزیكی و منظور از«نگهداری» توقف یا جلوگیری از تغییرات شیمیایی و بیولوژیكی می ‌باشد

به صورت کلی در عرضه محصولات با دو نوع بسته بندی روبرو هستیم

1 ـ بسته بندی اولیه

این بسته بندی هنگام تولید محصول و منحصراً توسط تولید کننده در انواع مختلف و متناسب با نوع محصول انجام می شود.

2ـ بسته بندی فروشگاهی یا ثانویه

این نوع بسته بندی در هنگام عرضه محصول در خرده فروشی و به جهت سهولت حمل و نقل برای خریدار به خصوص در هنگام خرید چند محصول انجام می گیرد که علاوه بر شرکتهای بزرگ که در این عرضه فعال هستند . صاحبان مشاغل کوچک هم ذست به کار شده وبرای ارائه محصولات و خدمات خود به طراحی و تولید بسته بندی های ثانویه رو آورده و کسب وکار خودرا مستقیماً تبلیغ می کنند به صورت خلاصه مرسوم ترین اشکال تبلیغات به صورت بسته بندی ثانویه را شرح می دهیم .

1ـ ساک دستی خرید پلاستیکی

متداول ترین نوع ساک دستی خرید که از جنس پلاستیک بوده و می توان روی آن را به صورت افست چهار رنگ و یا سیلک تک رنگ چاپ نمود . و کسترش سفارش آن از 1000 عدد تا یک تن بسته به نوع چاپ متغییر می باشد

2ـ ساک دستی گلاسه

این مدل ساک دستی بر روی کاغذ گلاسه چاپ شده و پس از برش و مونتاژ و نصب دسته به مشتری تحویل داده می شود . خصوصیت بارز این دسته از ساکها، زیبایی چاپ و قابلیت استفاده مجدد آن می باشد که به تبلیغ کننده اجاره می دهد در مقایسه با یکبار مصرف بودن ساک دستی پلاستیکی به ازای هر بار تبلیغ برای مدت بیشتری در دید مخاطبان بالقوه باشند این مذل ساک خرید را می توان روی کاغذ گرافت نیز اجرا نمود که البته مقاومت کمتری دارد و اصولاً یکبار مصرف می باشد.این نوع ساک دستی با تیراژ 1000 عدد به بالا قابل تهیه می باشد

3ـ ساک دستی برزنتی

این نوع ساک دستی از مقاوم ترین و با دوام ترین نوع ساکهای خرید می باشد و می تواند خیلی بیشتر از ساک های گلاسه که تعداد موارد اندکی استفاده می شوند، استفاده شود و حتی به گونه ای می تواند دائمی باشد و به طبع هزینه تولید بسیار بیشتری هم نسبت به ساک گلاسه دارد .و از 200 عدد به بالا قابل تهیه می باشد.

3ـ ساک دستی پارچه ای یا نانو

نوع جدیدی از ساک های خرید می باشد که با استفاده از پارچه های نانو مصنوعی تولید می شوند و دارای رنگ بندی های متنوع هستند و با چاپ سیلک قابلیت چاپ دارند و در تیراژهای بالا نیز میتوان از چاپ افست استفاده نمود . دراین مدل ساکها می توان با استفاده از زیپ در دهانه ساک از بیرون ریختن اجناس کوچک جلوگیری نمود و به همین علت برای بسته بندی حبوبات و برنج بیشترین کاربرد رادرمرحله بسته بندی اولیه دارند .

4ـ بسته بندی گلاسه قابل مونتاژ

برای کالاهای خاصی می توان جعبه ای اختصای و قابل مونتاژ در هنگام فروش طراحی نمود که می تواند به فروشنده شخصیتی منحصر به فرد در مقایسه با سایر فروشندگان همان کالا که کالای خود را در ساکهای خرید معمولی ارائه می دهند، بدهد